Gaindegia Txostena 2009: Iparraldearen argazki gaurkotua

Iparraldearen argazki gaurkotua
Iparraldeko datu eguneratuak lortzea oso zaila da. INSEE Frantziako estatuko estatistika eta ikerketa ekonomikoen erakundeak oso lantzean behin ematen ditu Iparraldeko udalerri guztietako datuak, eta orain arte eskura ziren azkenekoak 1999koak ziren. 2009an, datu berriak eman ditu erakunde horrek, 2006koak, eta horrek Iparraldearen argazki eguneratuago bat egiteko aukera eman du. Argazki hori atera du, hain justu, Gaindegiaren Ipar Euskal Herriko argazki sozio-demografikoa argitalpen honek, eta, ondorioz, Euskal Herri osoaren ikuspegi bateratu gaurkotuago bat irudikatzen laguntzen du.

INSEEk batutako azken datu horiek erakutsi dute Euskal Herriko lurraldeetan antzeko arazoak bizi dituztela, eta, hortaz, erronkak ere bertsuak izango direla. Ekonomia garatua duen gizarte moderno bat eta biztanleriaz zahartua erakutsi dute azken datuek. Landa eremuak husten ari dira, gune urbanoak handitzen, familia unitateen tamaina urritzen, zerbitzuen sektorea indartzen, eta industria eta jarduera tradizionalak ahultzen. Bereziki kezkagarria da eskualde euskaldunenak husten ari direla Iparraldean, belaunaldi gazte formatuak kanpora joaten ari direla, eta egitura industriala ahultzen ari dela. Datu horiek etorkizuneko erronkak zehazten dituzte, eta lurraldearen etorkizuna nondik eta nola landu behar den ulertzeko argibideak ematen ditu.

Eneko Gorrik zuzendu du Gaindegiaren lana. Lontzi Amado, Jokin Zaldumbide, Jean Joel Ferrand, Xabier Harlouxet eta Xabier Itcaina izan ditu laguntzaile, eta Solange Mariluz eta Imanol Esnaola izan dira argitalpenaren arduradunak. INSEEk emandako datu multzo handia irakurlearentzat eskuragarriagoa izateko asmoz, modu sistematikoan antolatu dute lana, eta informazio hautaketa handia egin dute. Lan deskriptiboa da, ez da analisian murgiltzen, baina Iparraldeko datuak inguruko lurraldeekin alderatzen saiatu da: gehienetan Euskal Herri mailan, eta beste batzuetan departamenduari edo eskualdeari begira.

Informazio hori guztia zazpi ataletan banatu dute. Aurreneko atalean, biztanleriaren inguruko datuak jasotzen ditu lanak, eta barnealdea husten ari dela eta kostaldea gainezka dagoela erakusten.

Bigarren atalean, berriz, familia aztertzen du. Iparraldean bikoteak nagusi direla erakusten du, gero eta familia txikiagoak daudela, eta, ondoren, nolako elkartzeak dauden deskribatzen du. Hirugarren atala formazioari dagokio: eskolatzean emazteak gehiago dira, eta hezkuntza maila altuena dutenen argazkia dakar.

Laugarren atala biztanleriaren jarduna aztertzera dator. Aktibitatea eta enplegua aztertzen ditu, enpleguak eta jarduera, sektoreka eta kategoria sozio-profesionalaren arabera, eta, besteak beste, langabeziak gazteak, emazteak eta atzerritarrak bereziki jotzen dituela argi uzten du. Bosgarren atalean, berriz, enpleguaren gaineko datuak ematen ditu, eta lan baldintzak, lan jarduna, emazteen egoera, eta lansariak aztertzen ditu.

Seigarren atalak enpresak ditu aztergai, eta haien dinamikotasuna, langile kopuruak eta sektore batzuen pisua kontuan hartzen ditu. Azkenik, etxebizitzaren atala jasotzen du zazpigarren eta azken atalak: gero eta etxe gehiago dago, bereziki bigarren etxebizitzak, eta etxebizitzen aintzinatasuna aztertzen du.